بام سبز ، باغ پشت بام یا همان ( روف گاردن ) به بامی گفته می شود که بر بالای آن یک لایه ی رویشی از گیاهان به صورت یکپارچه و یا ترکیبی از گیاهان (شامل گل ها ، درختچه ها و بعضا درخت ها ) و سایر اقلام و سازه های مرسوم مانند انواع فلاورباکس ها ( با ابعاد و عمق کاشت متنوع ) آلاچیق ، پرگولا ، آبنما ، باربیکیو ، سایبان چتری ، مبلمان فضای باز و … وجود داشته باشد و معمولا به منظور بهره مند شدن از یک فضای قابل نشیمن به صورت خانوادگی ، فضای جلسات شخصی و اداری ، محل ورزش و تفریح ، سرو غذا ، محلی برای کشت ارگانیک و خانگی و … ایجاد می شود در این مقاله به بررسی بام سبز آپارتمان می پردازیم:
اجرای بام سبز بر روی آپارتمان :
بام سبز با مد نظر قراردادن ملاحظاتی ، قابلیت اجرا بر روی انواع ساختمان های مسکونی ، اداری و یا تجاری را دارد اما به طور خاص اجرا و ایجاد یک بام سبز بر روی ساختمان های آپارتمانی اخیرا مورد توجه قرار گرفته و به رویه ای معمول تبدیل شده است .
ساختمان های آپارتمانی به دلیل کمبود فضا و خصوصا فضای سبز ، نیاز بیشتری به ایجاد محیطی برای بهر مندی از فضای سبز دارند که این کمبود باعث شده معماران ، سازندگان و ساکنین به فکر استفاده بهینه از فضاهای بلا استفاده خصوصا پشت بام و دیوار ها بیافتند .
شاید طراحی و اجرای بام سبز در ساختمان های ویلایی و حیاط دار در اولویت دوم ساکنین باشد چرا که با هزینه ای کمتر می توانند نسبت به محوطه سازی ( لنداسکیپ ) و ایجاد فضا و منظری مطلوب در حیاط ساختمان اقدام کنند و عملا دسترسی حیاط نسبت به بام سهل تر می باشد .
اما در آپارتمان ها با توجه به اینکه معمولا حیاط یا وجود ندارد و یا در صورت وجود فاقد مساحت کافی بوده و به صورت مشاع و اشتراکی می باشد استفاده از فضای سبز عمودی و تبدیل پشت بام و تراس و دیوار ها به روف گاردن ، تراس گاردن و گرین وال جذابیت زیادی داشته و به لحاظ اقتصادی توجیه پذیر می باشد .
روف گاردن یا تراس گاردن
تراس گاردن یا بام سبز آپارتمان
طبیعتا در واحدهای آپارتمانی هر دو گزینه روف گاردن و تراس گاردن می تواند مدنظر بوده و استفاده شود و هردوی این گزینه ها در ایجاد یک فضای سبز در دسترس و مزیت های عمومی مشترک هستند اما روف گاردن می تواند فضایی بسیط تر و کاربری های متفاوت را شامل شود و تراس گاردن می تواند فضایی خصوصی تر و کم هزینه تر را فراهم نماید لذا متناسب با نیاز ساکنین هر دو مورد در دسترس بوده و متناسب با بودجه ، نیاز بهره برداران به فضای خصوصی یا مشاع ، آیتم ها و اقلام مدنظر و … می توان در یک ساختمان آپارتمانی بام سبز ، تراس سبز و یا هر دو را طراحی و اجرا نمود .
مزایای روف گاردن در آپارتمان
روف گاردن مزایای زیادی دارد لکن در زیر مزایای اصلی باغ پشت بام در یک آپارتمان ذکر شده است :
- فراهم نمودن محلی برای حضور مشترک همسایگان و بهبود ارتباطات اجتماعی
- جذب محیطی گاز CO2 توسط پوشش گیاهی بام
- تولید و انتشار اکسیژن در محیط
- ایجاد فضای بازی کودکان و یا ورزش بزرگسالان
- کاهش گرمای ساختمان و صرفه جویی در هزینه های انرژی
- زیستگاهی برای حیات وحش و خصوصا پرندگان ایجاد می کند
- امکان کاشت محصولات ارگانیک برای مصرف خانواده
- منجر به کاهش دمای محیطی می شود
- آب باران را جذب می کند
- با کاهش سرعت تخلیه آب باران باعث کم شدن فشار به تاسیسات دفع آب می شود .
انواع بام سبز در آپارتمان
بام سبز را می توان به سه روش عمده بام سبز گسترده– بام سبز متمرکز – بام سبز مدولار پرتابل ( باکسی) و یا ترکیب دو یا سه روش فوق اجرا نمود.
بام سبز گسترده :
بام سبز گسترده که اصطلاحا به آن گرین روف ( green roof )نیز گفته می شود دارای بستر کاشت یکپارچه و با عمق کم می باشد و معمولا امکان کاشت پوشش گیاهی متنوع در آن وجود ندارد. این سیستم به عنوان سبک ترین و اقتصادی ترین روش اجرای بام سبز می باشد که مناسب سقف های با تحمل بار کم بوده و یا در مواقعی که هدف از اجرای بام سبز زیست محیطی باشد روش مناسبی می باشد. باید توجه داشت که در روش بام سبز گسترده امکان بهره بردای ساکنین و حضور افراد بر روی بام وجود ندارد.
بام سبز متمرکز :
بام سبز متمرکز یا همان روف گاردن ( Roof garden ) به گونه ای طراحی و اجرا می شود که دارای عمق کاشت بیشتری بوده و این امکان را به بهره برداران می دهد که از طیف متنوعی از گیاهان پوششی، بوته ای، درختچه ها و حتی درختان در طرح کاشت خود استفاده نمایند که البته بار بیشتری را به بام وارد می کند و لازم است در هنگام ساخت سازه پیش بینی بار وارده صورت گیرد.
بام سبز متمرکز یا همان باغ بام بر خلاف روش گسترده این امکان را به ساکنین می دهد که با ایجاد فضای نشیمن و یا پیاده روی، در فضای روف گاردن حاضر شده و از آن استفاده نمایند.
بام سبز پرتابل مدولار ( بام سبز باکسی ):
بام سبز آپارتمان
در روش مدولار یا جعبه ای بستر کاشت پوشش گیاهی توسط جعبه های مخصوص که دارای سیستم فیلتراسیون و زه کشی هستند ایجاد می شود و پس از چیدمان این جعبه ها در کنار هم اگر چه جعبه ها به صورت ناپیوسته می باشند لکن در نهایت شاهد یک فضای سبز کلی خواهیم بود.
از مزیت های روش مدولار پرتابل می توان به سبکی ، بار زنده ، سرعت اجرا ، قابلیت بازطراحی ، تعمیرات و نگهداری ارزان، امکان ایجاد عمق کاشت متنوع و کاشت انواع گل ها و گیاهان، عدم آسیب به عایق بام و نشت رطوبت به داخل ساختمان اشاره نمود.
بام سبز ترکیبی:
در مواقعی که متراژ و نوع بام این امکان را داشته باشد می توان با طراحی دقیق از دو و یا سه روش فوق استفاده کرد و اصطلاحا یک بام سبز ترکیبی را ایجاد نمود.
اجرای بام سبز آپارتمان
اجرای بام سبز امری تخصصی است که توسط تیم های مجری تخصصی مانند پالیزبام انجام می شود و در صورت عدم اجرای دقیق بام سبز و توجه به جزئیات کار ممکن است در زمان بسیار کوتاهی به علت خرابی، تغییر شکل متریال، مشکلات در زه کشی و فیلتراسیون خاک و خشکی پوشش گیاهی و … کارکرد خود را از دست داده و سازندگان به هدف مدنظر برای بهره برداری از روف گاردن نرسند.
پالیزبام برای اجرای بام سبز آپارتمان به روش مدولار پرتابل یا همان جعبه گیاه پس از اطمینان از ایزولاسیون بام ساختمان، متناسب با طراحی صورت گرفته اقدام به تولید کارگاهی اقلامی مانند انواع فلاورباکس ها، میز و نیمکت ، آبنما و … می نماید و ضمن اجرای قسمت های سازه ای مانند آلاچیق ، پرگولا ، دکینگ کف ، دیوارسبز و … و چیدمان اقلام پرتابل در محل روف گاردن را تکمیل و آماده بهره برداری می نماید.
در روش مدولار پرتابل شاسی کشی دقیق و اصولی بسیار حائز اهمیت است و ارتباط مستقیم با عمر کاور های چوب پلاست و ترموود و نهایتا روف گاردن دارد.
متریال مورد استفاده در بام سبز
متریال بام سبز آپارتمان
برای ساخت یک بام سبز به روش سنتی و بنایی، مصالح ساختمانی بیشترین کاربرد را دارد اما برای ایجاد بام سبز مدولار پرتابل متریالی مانند ورق گالوانیزه و پروفیل های آهنی، چوب پلاست ( wpc ) ، ترمووود ، چمن مصنوعی ، بلوک های پلیمری ، شن و قلوه سنگ ، گرانول و متریالی از این دست بیشترین استفاده را دارد.
اقلام مورد استفاده در بام سبز آپارتمان
برای ایجاد و چیدمان یک بام سبز علاوه بر زیر ساخت و سازه هایی مانند دکینگ ، آلاچیق ، پرگولا و … ، اقلام نقشی اساسی و مهم دارند و با ایجاد تنوع در متریال، ساخت، رنگ و ابعاد اقلام و چیدمان آنها می توان بام سبز آپارتمان خود را به بهترین شکل ایجاد نمود.
آبنما در روف گاردن
از جمله اقلامی که در کارگاه پالیزبام ساخته و در پروژه نصب و چیدمان می گردد عبارتند از انواع فلاورباکس ها با ابعاد و عمق کاشت متنوع، میز و نیمکت روف گاردن، آبنما پرتابل، آتشدان، چتر و سایبان های ثابت و متحرک که این اقلام هم با ابعاد پیش فرض و هم سفارشی قابل ساخت می باشد.
